همانطور که در بیشتر کلاسهای اقتصاد گفته میشود، برای راهاندازی یک کسب و کار به ۴ منبع نیاز است که به 4M شناخته میشوند. ماشینها یا ابزار (Machine)، مواد اولیه (Material)، نیروی انسانی (Man-power) و سرمایه (Money). از میان این ۴ منبع ضروری، سرمایه نقش مهمتری را بازی خواهد کرد چرا که با وجود سرمایه کافی، فراهم آوردن سه منبع دیگر نیز امکانپذیر است. راههای زیادی برای جذب سرمایه در مسیر رشد یک کسب و کار وجود دارد اما آنچه که مهم است تناسب نوع سرمایه با نیاز بیزینس میباشد.
برای جذب سرمایه دو روش اصلی وجود دارد. یکی از طریق ایجاد بدهی برای سازمان که با دریافت وام امکانپذیر است و دیگری از طریق اعطای سهام به سرمایهگذاران خارجی از جمله سرمایهگذاران فرشته، صندوقهای جسورانه و دیگر سرمایهگذاران خصوصی.
Equity finance: یا جذب سرمایه مبتنی بر سهام که به جذب سرمایه از سرمایهگذار خصوصی هم معروف است، به دریافت سرمایه در ازای واگذاری سهام میگویند. به عنوان مثال، صاحب یک فروشگاه زنجیرهای مواد غذایی را در نظر بگیرید که قصد توسعه فروشگاههای خود را دارد. به جای بدهی، مالک مایل است ۱۰ درصد از سهام شرکت را به قیمت ۱۰۰. ۰۰۰ میلیون تومان بفروشد و ارزش شرکت را ۱ میلیارد تومان میکند. شرکتها دوست دارند سهام خود را بفروشند زیرا سرمایهگذار بخشی از ریسکها را متحمل میشود. در عین حال، دست کشیدن از سهام به معنای کنار گذاشتن کنترل است. سرمایهگذاران سهام میخواهند در مورد نحوه اداره شرکت، به ویژه در مواقع سخت، نظری داشته باشند و اغلب بر اساس تعداد سهامی که در اختیار دارند، حق رأی دارند. بنابراین، در ازای مالکیت، یک سرمایهگذار پول خود را به یک شرکت میدهد و مقداری از درآمدهای آتی را دریافت میکند.
Debt Financing: جذب سرمایه با وام برای بیشتر مردم امری آشنا میباشد چرا که انواع گستردهای از وامها وجود داد که برای هزینههای خرید خانه، خودرو، ازدواج و غیره به کار میرود. سرمایههای از جنس وام مستلزم باز پرداخت میباشند همچنین وام گیرنده موظف است علامه بر اصل مبلغ دریافتی، درصدی به عنوان بهره به بانک بپردازد. برخی از وامدهندگان به وثیقه نیاز دارند. به عنوان مثال، فرض کنید مالک فروشگاه مواد غذایی نیز تصمیم میگیرد که به یک کامیون جدید نیاز دارد و باید ۴۰۰۰۰ دلار وام بگیرد. کامیون میتواند به عنوان وثیقه در برابر وام باشد و صاحب فروشگاه مواد غذایی موافقت میکند که ۸ درصد سود را به وام دهنده بپردازد تا زمانی که وام در مدت پنج سال پرداخت شود.
دریافت وام برای مقادیر اندک وجه نقد مورد نیاز برای داراییهای خاص آسانتر است، به خصوص اگر دارایی بتوان به عنوان وثیقه استفاده شود. همچنین دریافت وام میتواند به افزایش کارایی مورد انتظار یک پروژه عملیاتی منجر شود. در حالی که بدهی باید حتی در مواقع سخت بازپرداخت شود، شرکت مالکیت و کنترل عملیات تجاری را حفظ میکند. از این رو کسب و کارهایی قادر به استفاده از وام خواهند بود که اولاً جریان وجه نقد مناسب برای پرداخت بدهی خود را داشته باشند، دوما بتوانند ضمانت بانکی ارائه کنند و در نهایت میزان مبلغ دریافتی، بهره آن و ریسکهای احتمالی با توجه به منفعت مالی که دریافت وام به کسب و کار ارائه میدهد منطقی و قابل قبول باشد.
برای یک کسب و کار نوپا یا استارتاپ، انتخاب آنکه از چه روش جذب سرمایه این استفاده کند چندان دشوار نیست مخصوصاً آنکه بیشتر کسب و کارهای کوچک امکان دریافت وام را نداشتهاند و تنها میتوانند از سرمایهگذاران خصوصی کمک بگیرند. اما این کار همچنان مستلزم انجام تحقیقات دقیقی میباشد زیرا که روش جذب سرمایه نقش مهمی در موفقیت شما ایفا خواهد کرد.
برای یک استارتاپ، انواع مختلفی از سرمایهگذاری خصوصی وجود دارد که از جمله آنها میتوان به سرمایهگذار جسورانه، سرمایهگذار فرشته و… نام برد. انتخاب نوع سرمایهگذار خصوصی بیش از هر چیز به مرحله رشد استارتاپ بستگی دارد.
سرمایه شخصی: اولین گزینه برای سرمایهگذار یک کسب و کار نو پا سرمایه شخصی بنیانگذاران آن میباشد. اگرچه استفاده از سرمایه شخصی مانع از انتقال سهام به افراد خارجی میشود اما به دلیل محدودیت این نوع سرمایه و تمرکز ریسک کسب و کار بر بنیانگذاران، یک گزینه مورد انتخاب همیشگی نمیباشد. استفاده از سرمایه شخصی میتواند اولین انخاب برای تجاری سازی یک ایده اولیه باشد ولی محدودیت آن مانع از انتخاب این روش به عنوان منبع سرمایهگذاری در مراحل بعد میشود.
خانواده و دوستان: درخواست سرمایه از خانواده و دوستان یکی دیگر از روشهای متداول جذب سرمایه برای مراحل اولیه یک استارتاپ میباشد. اما توجه داشته باشید در صورت شکست کسب و کار، استفاده از این روش میتواند روابط شما را با دوستان و خانواده تحت تأثیر قرار دهد.
سرمایهگذاران فرشته: Angel investor ها معمولاً افرادی هستند که توانایی مالی و تأمین بودجه برای استارتاپها را دارند اما سرمایهگذاران تخصصی نیستند و در بسیاری از مواقع نمیتوانند به موفقیتهای آینده استارتاپی که در آن سرمایهگذاری کردهاند اطمینان کنند. انجل اینوستورها معمولاً بر روی استارتاپهای نو پا، زمانی که احتمال شکست استارتاپ بسیار زیاد است، سرمایهگذاری میکنند. در واقع، علت نامگذاری سرمایهگذاران فرشته نیز به همین علت است.
همکاری با سرمایهگذاران فرشته چند مزیت کلیدی به همراه دارد. اولین مزیت آن است که شما ملزم به باز پرداخت پولی که دریافت کردهاید نیستید که این به آن معناست که در صورت شکست، شما با انبوهی از وامها و بدهیها رو به رو نخواهید شد. البته هنگام معامله با یک سرمایهگذار فرشته، شما معمولاً ملزم به واگذاری بخشی از سهام خود خواهید شد. چگونگی و میزان واگذاری سهام در ازای مبلغ دریافتی بستگی به قدرت چانه زنی میان بنیانگذاران و فرد یا شرکت سرمایهگذار دارد. در این مرحله از سرمایهگذاری، کمتر به تخمین ارزش استارتاپ از روشهای مرسوم برای تبادل سرمایه و سهام میپردازند.
استارتاپهایی که اقدام به جذب سرمایه از انجل اینوستورها میکنند معمولاً در مرحله seed قرار دارند که به آن معنی است که بیزینس علاوه برایده، تا حد کمی موفق به جذب تیم، ایجاد MVP و یا نمونههای محدود محصول ابتدایی شده است.
سرمایهگذاران جسورانه Venture Capital: نوعی سرمایهگذاری و تأمین مالی خصوصی است که سرمایهگذاران به شرکتهای کوچک و نوپا با پتانسیل رشد بالا در بلند مدت ارائه میکنند. این سرمایه میتواند بصورتهای غیر پولی ودر قالب تخصص فنی یا مدیریتی ارائه شود. در یک قرارداد سرمایهگذاری با سرمایهگذار جسورانه، بخشی از سهام شرکت و در بسیاری از مواقع یک صندلی هیئت مدیره در ازای انتقال سرمایه به ویسی منتقل میشود که به آن معنی است که سرمایهگذاران میتوانند فعالانه در امور مدیریتی شرکت نقش ایفا کنند. ویسیها دارای سیاستهای مختلفی درمورد نحوه نظارت یا شرکت در امور مدیریتی استارتاپهای پورتفوی خود میباشند. برای مثال ممکن است یک ویسی تمایل داشته باشد تا تصمیم گیرنده اصلی شرکتهایی باشد که در آنها سرمایهگذاری کرده است و یا ترجیح دهد در امور مدیریتی آنها دخالت نکند. در هر صورت آنها به نظارت بر امور مالی شرکتها ادامه خواهند داد تا از ضررهای مالی احتمالی اجتناب کنند. سرمایهگذاران جسورانه تا حد زیادی همانند سرمایهگذاران فرشته عمل خواهند کرد با چند تفاوت اساسی. در مقایسه با انجل اینوستورها، وی سیها بر کسب و کارهای رشد یافتهتر سرمایهگذاری میکنند و همچنین از روشهای پیچیدهتری برای ارزشگذاری کسب و کارها استفاده خواهند کرد. صندوقهای جسورانه در مورد انتخاب کسب و کار مناسب سرمایهگذاری متناسب با پرتفوی خود معیارهای سختگیرانهتری دارند و در مقابل مزیتهای رقابتی ارائه خواهند کرد.
برای شرکتهای جدید یا سرمایهگذاریهایی که سابقه عملیاتی محدودی دارند (زیر دو سال)، سرمایهگذاری خطرپذیر به طور فزایندهای به یک منبع محبوب – حتی ضروری – برای جمعآوری پول تبدیل شدهاست، بهویژه اگر دسترسی به بازارهای سرمایه، وامهای بانکی یا سایر ابزارهای بدهی محدود باشد